VOCABULÁRIO
A
Adulto – àgba
Água – omi, òdo.
Alto – ga, gèle
Amor – afẹ, ifẹ
Aplausos – ihokun
Ar – afẹfẹ, ẹfufu
Arco-írís - Oşumáre
Árvore – igi
Assistente – abaşe, abanişe
Avô – babalá, babanlá.
Avó – iyálá, iyanlá.
Ano – ayidà, ọdún
Anual - ọdọdun
B
Baixo – bẹrẹ
Barro – àmọ, ọrọ, ẹfun
Barulho – áriwo, ató, atoto, pariwo, pato hió.
Bebê – ọmọ-agbo, ọmọ-ọwó
Benção - abukọn, ibukọn, ibusi.
Brincar – şire
Brisa do mar - atẹgun
Barriga – ikun
Batismo – itèbọmi
Boca – ẹnu
Boi – malù
Bola – işu, iwọşu, ọta, şu
Bolsa – abò, apo, làba
Braço – apa
Búfalo – ẹfòn
C
Caçador – Ọdẹ
Cajado – Ọpa
Cantar – kọn, kọnrin
Casa – Ilé
Cemitério – ibodji, ilẹpa, isá, odjuori, pansa-ilè.
Céu – Ọrun
Chapéu – àkata, akẹtẹ, atẹ
Chuva – èdji, òdjo, rò, ròdjo.
Claro – mó
Coroa – ade
Criança – ọmọde, ewe, madjesi
Cabeça – eri, ori
Cabelo – irọn
Cabra – ewurẹ, akẹ, èkiri
Cachorro – adjá
Camaleão – agẹmó, ọga orişa.
Caminho – òna, ipa
Caracol – igbín
Carneiro – àgbo
Certo – danilodjú
Chegar – bò, de, tò, djasi
Cobra – èdjo, manamana, ọwọn, şebe
Comer – djẹ, djẹhun
Comida – ondjẹ, idjẹ, djidjẹ, fẹdjẹfẹdjẹ
Coração – aiya, òkan
Corte – bẹ, ge, ke, pa, ràn, rè
D
Dançar – djó
Deus – Ọlọrun, Olódumare.
Dia – odjó, ọdjó
Difícil – şoro, dẹti, gbè, kangi
Dificuldade - abadjọ, ahamọ, diwo, inira, okikirin, oro, işoro.
Direita – alàre, ọtọn
Dedo – ika
Dinheiro – owó
E
Erva – ewé, ewébè, ewéko, ẹfọ.
Escudo – apata, ganiki, gariki
Escuro – şu, şişu, şokun
Espaço – afo, aye, ofúrufú
Espada – agbẹ, ìda
Esposa – aya, abilekọ
Esquerda – òsin
Estrelas - irawọ
Ensinar – kọ, kọni
Errado – alaìtó
Esteira - ẹni, abà, àyin, kẹrẹ.
Estrangeiro – adjedji
Estranho – èmọ, adjedji
F
Fácil – anfani, rọnrọn, ya
Felicidade – ayò
Feliz - layò
Filha – Ọmọ, Ọmọbiri
Filho - Ọmọ, Ọmọkọnri.
Flecha – ọfa
Floresta – ẹgan, igbo.
Fogo – ina
Folha – gọgọwu
Força – lé
Forte – káka, lé, lera, lè inokun
Fraco – alailera, ẹlẹkẹrẹdẹ, kẹrẹdẹ.
Franqueza – aìlera.
Frio – nini, potutu, tutu
Faca – ọbè
Ferro – irin
Fígado – ẹdọ
Fim – opin, ẹkun, ikù, ikẹhin, ọgbọn
Futuro – ọla
G
Galho – akẹtọn, apa, ẹka.
Grito – sọkun, bú, ke, kígbé, pòhunrere.
Galinha – adiẹ
Galo – ákukọ
Grávida – yún, boyún, loyún
Guerra – ìdja, ogun
Guerreiro – adjagun, ologun
Guiné – ètu
H
História - irọ
Homem – Ọkọnri, ènia
I
Idoso – ẹgbọn, àgba, agbalágba, alagba
Impotente - aìlagbara
Irmã – arabiri
Irmão – ará, arakọnri, abùro, ẹgbọn.
Iniciado – ẹgbẹri
Inicio – lẹkan, akọkan, tete
J
Joelho – ekun, ekurun
L
Lama – pẹtẹpẹtẹ, pọtọpọtọ, şata.
Lança – ẹşin, òkọ
Leque – abẹbẹ, àtẹ, edjudju
Leste – ilà orun, gabasi, atiwa-ọjọ
Litoral/beira do mar – eti òkun
Lua – oşupa, oşu.
Luz do sol – iran órun
Lagarto – são varios tipos, alamòri, amure, adáripón, agilíti, ahanhan, alamọ, okẹlendjẹ
Leão – kéníú
Limpar – wè, mó, awẹmó
M
Madeira – igi
Mãe - abíamọ, ìyá, yeye, iyè.
Majestade - Ọlá.
Mar – agbami, òkun
Marido – ọkọ
Medo – ẹru, ibẹru, ididji, bẹru, fòya, kọnọ, sá.
Mentira – eke, awòlẹhù, irọ, deke, şeke, purọ
Montanha – òke
Morrer – kú, wó.
Mulher – obiri, obinri
Machado – áke, akeke, ẹdòn
Mão – ọwó
N
Nascer – dide, ru, wú, bùke.
Nascer do sol – ilà órun
Noite – òru
Noiva – iyawò
Noivo – ọkọ-iyawò
Nora – ayamọ
Norte – áriwá
Novo – titọn
Nuvem – àwọsama, ikuku, sanma, sama.
Não – hò, ì, kì, kò, máh, ndan, nkọ, ò.
Nariz – imọ
Navalha – abẹ
Nome – orukọ, òkọ
O
Oceano – òkun
Ódio – agọn, ìrira
Oeste – atiwò-orun, yama.
Onda – irumi, tere
Oração – adura
Orfão de mãe – alaìniyá
Orfão de pai – alaìnibaba, konibaba.
Oferenda – òrẹ
Olhos – odjú
Ombro – édjika
Orelha – etí
Ouro – wura
P
Pai - babá, Ọba
Palma – atélẹwó
Pantáno – èrẹ, ira, şakata
Pedra – okuta, okó
Planeta Terra – Ilè, erupẹ
Planta – gbìn, rì.
Poder – aşẹ, ipá, agbara.
Poderoso – alagbara
Por do sol - iwọ órun
Princípe/princesa – Ọmọ alade
Papagaio – ode
Passado – kọdja, ẹhin
Pássaro – ẹiyé
Pato – pẹpẹiyẹ
Pé – èsẹ
Peixe – ẹdja
Pena – iyé
Pernas – itèlẹ, tete
Pescoço – ọfọn, ọrọn
Pilão – ọmọ-odó
Pombo – ẹiyẹlẹ
Prata – fadaka
Prato – dasa, awopọkọ
Professor (a) – akọni, olukọ, olukọni.
Pulmão – fòlofólo
Purificação – awẹmó
Purificar – dà
Q
Quarto – afo, aye, ikele.
Quente – gbona
R
Rainha – ayabà, iyafin
Raiva – ibinó, idinó
Raiz – ègbo, gbongbo
Rei – Ọba
Reino/Monarquia – ilè ọba
Relampago – manamaná
Respiração/hálito/sopro/fôlego - èmi
Respirar – mi, mi èmi, fẹ, gbin
Rezar – gbadua, gbadura, kirọn
Rio – òdo, ipa-òdo
Roupa – aşọ
Rato – ẹluru
Rins – iwe
S
Salão – banga, bása
Sandalia – bata, salubata
Sangue – Ẹdjẹ
Sapato – bata, kobita
Segredo – afọwọbò, alamò, aşiri, ẹsin, ẹsi, ikọkọ
Sem fôlego - aìlẹmi
Sem nuvens - toto
Silêncio – adjìn, adjindjìn, akiìdjẹ, arere, idakẹ, kéké.
Sogra - ayakọ
Sol – órun
Sul – gùsu
Sacerdote – aláwò, álufã oluwò
Sacrifício – aruda, arukọn, ẹbọ, ìgbo.
Sagrado – mátọ
Seios – aiya, igẹ, ọmu
Sim – bẹhẹ ni, ẹ, ẹyi, hẹ, hẹyi, ọhan.
Sinal – àmi, işẹ
Sino – ago, agogo, korokoro, şaworo, gbangan
Som – òhun, aìfọ
Sujar – eleri, leri, kéri
T
Tarde – ọdjó alẹ, aromólè, idjişepalẹ
Tempestade – ìdji
Terra – gun, gunlè.
Terremoto – ìsẹlẹ
Tronco – apoti
Trovão – ará
Talvez – abí, afaìmò, bọya, seşi.
Tambor – ilú
Tartaruga – awọn
Tesoura – alumagadji, ẹmu.
Toalha – inòdju, inòşẹ, tobi, tobinòwó
U
Unha – işo, işo irin
União – adapò, idapò, idawọpò, idipò, aìyapa.
V
Velho – arugbó, dagbó, èhu, şagbo
Vento – afẹfẹ, ẹfúfu
Verdade – otitó, otó, totó, itotó, nitotó, dódó, dododó, ododó.
Vaca – malù
Vara – igi
Vela – atọnpa
X
Z
Grammar and dictionary of the Yoruba Language - Rev. T. J. Bowen - Dezembro de 1858.